خطرناک ترین مواد شیمیایی دنیا را بشناسیم

مواد شیمیایی بطور ذاتی شاید احساس کنید که خطرناک هستند و کاربرد آنها بسیار کمتر از خطرشان است. خیر در واقع با گسترش علم شیمی و ساخت ترکیبات شیمیایی متفاوت توسط متخصصین و شیمی دان های برجسته در دنیا، مواد شیمیایی در تمام صنایع جایگاه خود را باز کرده و تبدیل شدن به کاربردی ترین مواد و می توان گفت دیگر صنعتی نیست که از انواع مواد شیمیایی به جای مواد طبیعی استفاده نکند.

اما خوب مسئله ای که همواره ذهن مصرف کنندگان مواد شیمیایی چه بطور مستقیم و چه به عنوان ماده اولیه در تولیدات مختلف، مضرات و خطرات مواد شیمیایی است که برای سلامت انسان ها و محیط زیست دارد و هنوز هم راه حل قطعی برای آن عنوان نشده است.

ما در این مقاله قصد داریم به معرفی خطرناک ترین مواد شیمیایی دنیا بپردازیم. با ما همراه باشید.

چرا مواد شیمیایی با وجود خطراتی که دارند همچنان در صنایع استفاده می شوند؟

شاید پاسخ به این سوال در عین سادگی و مشخص بودن، در واقع بسیار تخصصی و پیچیده باشد. اما ما در مجال این مقاله به آن پاسخ خواهیم داد.

• هزینه تامین مواد اولیه

یکی از مهم ترین دلایل را می توان قیمت تمام شده مواد شیمیایی اعلام کرد. چرا که در صنایع تولید کننده انواع مواد غذایی، مواد پلاستیکی، کشاورزی، خودرو، تجهیزات و..... قطعا مبالغی که برای تامین مواد اولیه هزینه می شود، بسیار مهم است و در کل پروسه تولید و فروش بسیار اثرگذار است. به همین دلیل استفاده از مواد شیمیایی در فرآیند ساخت و تولید بسیار با صرفه تر از مواد طبیعی و ارگانیک است.

• در دسترس بودن

خوب تامین مواد اولیه یکی از اصلی ترین عملیات در صنایع تولید کننده است و هرچه با سرعت بیشتری به این مهم دست پیدا کنند، فرآیند تولید زودتر به نتیجه خواهد رسید. مواد شیمیایی در عصر حاضر از طریق شرکت های بازرگانی، تولید کنندگان بزرگ مواد شیمیایی و.... به راحتی در دسترس هستند.

• ماندگاری طولانی مدت

مواد شیمیایی صنعتی در زمان تولید به گونه ای هستند که قدرت ماندگاری بسیار بالایی دارند و به زودی منقضی نخواهند شد. این یک نکته بسیار مهم در صنایع بزرگ در فرآیند تولید است چرا که برای تولید انبوه قطعا باید ذخایر مواد اولیه بصورت تناژ اتفاق بیفتد. اگر مواد اولیه ماندگاری بسیار پایینی داشته باشند این خود یک مشکل بسیار بزرگ است که می تواند بسیار ضرر ده از نظر اقتصادی نیز باشد. به همین دلیل که ماندگاری مواد شیمیایی صنعیت بسیار بالا است، تمایل صنایع به سمت خرید این مواد است.

و بسیاری دلایل دیگر که از ذکر آنها خودداری کرده و شما را به ادامه مطالعه مقاله دعوت می کنیم. هدف ما از این مقاله آشنایی شما با مواد شیمیایی خطرناک است تا در صورت مواجه تمام دقت خود را بکار ببرید که دچار آسیب به خود و دیگران نشوید.

به چه موادی شیمیایی خطرناک گفته می شود؟

 به صورت کلی یک ماده شیمیایی بسیار خطرناک، ماده ای است که توسط اداره ایمنی و بهداشت شغلی آمریکا به عنوان ماده ای طبقه بندی شده است که هم سمی و هم دارای واکنش پذیر بسیا بالایی بوده و در صورت آزاد شدن می تواند به انسان و محیط زیست آسیب های زیادی برساند. مواد شیمیایی بسیار خطرناک ممکن است مستقیم سبب مرگ انسان نشوند، ولی باعث سرطان، نقایص مادرزادی، ایجاد آسیب ژنتیکی، سقط جنین و غیره شوند، ولی میتوانند در مقادیر کم هم سبب مرگ و میر گردند.

کشنده‌ترین ماده شیمیایی در جهان کدامند؟

با جست‌وجو در اینترنت با لیست بلند بالایی روبه‌رو می‌شوید که هنوز بین دانشمندان و شیمی‌دان‌ها اختلاف نظر وجود دارد اما قطع به یقین سم بوتولینوم یکی از کشنده‌ترین سموم در این کره خاکی به شمار می‌رود که در کسری از ثانیه یک انسان را از پا در می‌آورد. این سم توسط باکتری کلاستریدیوم بوتولینوم تولید شده و برای انجام جراحی‌های زیبایی، در دوز بسیار پایینی مورد استفاده قرار می‌گیرد. سموم دیگری نیز در طول تاریخ بشریت اختراع شده که به ترتیب زیر است:

1- ماده N: این سم در جنگ جهانی دوم برای پیش برد مقاصد نظامی اختراع شد.

2- کلورین تریفلوراید: یکی دیگر از سموم شیمیایی که توسط نازی‌ها اختراع شده و برای اهداف‌ خصمانه‌شان مورد استفاده قرار گرفت. کلورین می‌تواند حتی آزبست را بسوزاند.

3- آزیدوزید آزید: قوی‌ترین ماده شیمیایی آتش‌زا که بشر تا به امروز کشف کرده است.

4- دی‌متیل کادمیوم: ماده‌ای بسیار سمی و بی‌رنگی که در دمای اتاق به راحتی تبخیر می‌شود.

5- فلئوروآنتیمونیک اسید: قوی‌ترین اسیدی که توسط بشر اختراع شد. در حقیقت به این ماده سوپر اسید نیز گفته می‌شود. نگهداری این ماده شیمیایی خطرناک تنها در کانتینرهای حاوی تفلون انجام می‌پذیرد.

ویژگی مواد شیمیایی، خطرناک چیست؟

• قابلیت اشتعال
• قابلیت انفجار
• خورندگی
• سمیت
• واکنش پذیری بالا

هر یک از این موارد به تنهایی، برای سلامتی انسان ها بسیار زیان بار هستند. از این رو اغلب موادی که چند ویژگی بالا را داشته باشند، در لیست خطرناک ترین مواد شیمیایی دنیا قرار می گیرند.

آیا مواد شیمیایی خطرناک را می شناسید؟

• سارین

سارین(Sarin یا GB) یک ترکیب شیمیایی فسفری مخرب سیستم اعصاب و ماده‌ای بسیار سمی و مرگبار با فرمول شیمیایی C۴H۱۰FO۲P است. شکل ظاهری این ترکیب، مایع بی‌رنگ شفاف و در شکل خالص بی‌بو است. سارین در طبقه‌بندی جنگ‌افزارهای شیمیایی در دسته عوامل عصبی و جزو عوامل سری G قرار می‌گیرد. این ماده عضلات قلب و سیستم تنفسی را از کار می‌اندازد و قرارگرفتن در معرض گاز آن در چند دقیقه می‌تواند منجر به مرگ ناشی از خفگی شود.

• استریکنین

استرکنین سمی بسیار قوی است که اندازه ۰٫۱۶ میلیگرم آن بر کیلوگرم واحد وزن موش و ۱ تا ۲ میلیگرم آن بر کیلوگرم واحد وزن انسان کشنده سریع است. آلکالوئیدی بی رنگ و کریستالی است که به عنوان آفت‌کش استفاده می‌شود. استرکنین باعث تشنج عضلانی و در نهایت مرگ از طریق خفگی یا خستگی محض می‌شود.

• پتاسیم سیانید (Potassium Cyanide)

پتاسیم سیانید(Potassium cyanide) یک ترکیب معدنی با فرمول شیمیایی KCN است. این ماده به صورت پودر بی‌رنگ است. موارد استفاده آن در سنتز آلی و استخراج طلا و آبکاری الکتریکی است.

• نیکوتین

نیکوتین یک ترکیب شیمیایی است که توسط گیاهان برای مقابله با آفات ساخته می شود. این ماده در واقع نوعی مکانیسم دفاعی است، همین امر علت قرار گرفتن نیکوتین به عنوان یک سم خوراکی کشنده قوی در جهان است.

• سم بوتولینوم A (بوتاکس)

دانشمندان توافق دارند که سم بوتولینوم، تولید شده توسط باکتریهای بی هوازی کلوستریدیوم بوتولینوم و برخی باکتری های مشابه یکی از سمی ترین و خطرناک ترین مواد شیمیایی جهان است. LD50 آن کم بوده و به اندازه ای سمی است که فقط 1.3 الی 2.1 نانوگرم در کیلوگرم از آن برای کشتن افراد در صورت تزریق، کافی است. با برون یابی از اثر آن بر روی موش ها، مشخص شده که دوز وریدی 7 الی 10 گرم از آن برای کشتن یک فرد 70 کیلوگرمی کافی است.

بوتاکس یا سم بوتولینوم A، یک ماده شیمیایی آرایشی بسیار رایجی است که اتفاقا یکی از سمی ترین انواع بوتولینوم موجود در طبیعت است و می توان آن را کشنده ترین سم برای انسان ها دانست.

• VX

 VX یا عامل سمی X، یک عامل عصبی تند و زننده است که به طور خاص آن را برای استفاده در جنگ ها طراحی کردند. توسط محققان نظامی انگلیسی تولید شده و در دوزهای کمتر از 10 میلی گرم کشنده است. این ماده یک ترکیب شیمیایی مصنوعی در گروه ارگانوفسفر است، در واقع یک تیوفسفونات است.

VX می تواند از طریق استنشاق یا جذب از پوست وارد بدن شده و به راحتی در محیط تجزیه نشود. VX با ایجاد اختلال شدید در سیگنالینگ بین سیستم عصبی و عضلانی، منجر به فلج طولانی مدت تمام عضلات بدن از جمله دیافراگم و در نهایت مرگ در اثر خفگی می شود.

• مایتوتوکسین

مایتوتوکسین با فرمول شیمیایی C164H256O68S2Na2 یک اتر چند حلقه ای مشتق از پلی اکتید است. دانشمندان این ماده را به عنوان بزرگترین ماده غیر پلیمری و همچنین جز خطرناک ترین مواد شیمیایی و کشنده ترین سم دریایی جهان معرفی کرده اند. MTX دارای LD50 در حدود یک مرتبه کمتر از باتراتوکسین بوده و ساختاری بسیار پیچیده دارد.

این سم اغلب از خوردن برخی غذاهای دریایی (از نوعی جلبک دریایی که از dinoflagellate که نوعی پلانکتون دریایی است، تغذیه می کنند) وارد بدن آبزیان و سپس انسان ها می شود. مایتوتوکسین یک کاردیوتوکسین است که با افزایش جریان یون های کلسیم از طریق غشای عضله قلب منجر به دپلاریزاسیون سلولی، ترشح هورمون ها و انتقال دهنده های عصبی و تجزیه فسفوینوزیتیدها می شود.

• باتراکوتوکسین

باتراکوتوکسین یک سم حیوانی بسیار خطرناک بوده و در لیست خطرناک ترین مواد شیمیایی دنیا قرار می گیرد. این ماده غیر پپتیدی، برای انسان ها بسیار کشنده است. به طور معمول از دارت های سمی قورباغه های طلایی که زادگاهشان کشور کلمبیا است، خارج می شود. جالب است بدانید این قورباغه ها به خودی خود این سم را ندارند و از نوع رژیم غذایی آنها این ماده سنتز می شود. این قورباغه ها با تغذیه از نوعی سوسک به نام Melyrid این سم را تولید می کنند. علت این امر هنوز مشخص نیست، اما اعتقاد بر این است که این سوسک شاید حاوی سم باتراکوتوکسین باشد.

این ماده یک آلکالوئید استروئیدی بسیار قوی است. سم باتراکوتوکسین به محض ورود به بدن باعث دپلاریزاسیون عضلات و عصب، فیبریلاسیون و نارسایی قلبی می شود. کشندگی BTX به دلیل اختلال در انتقال سیگنال های الکتریکی در بدن است. سمی ترین ماده ی شیمیایی در جهان باتراکوتوکسین است، زیرا هیچ پادزهری ندارد.

• مونو اکسید کربن

این گاز بی رنگ و بی بو اگرچه بیشتر اوقات با نشت در خانه جان افراد را می گیرد اما مونو اکسید کربن در فضاهای صنعتی محصور نیز یک مشکل جدی است. مونو اکسید کربن محصول طبیعی موتورهای احتراق داخلی است ، همانطور که در بعضی از لیفتراک ها یا وسایل نقلیه حمل و نقل داخل یک کارخانه نیز مشاهده می شود و برای انسان عملا غیر قابل کشف است.

مسمومیت با مونواکسید کربن زمانی رخ می دهد که شخصی در طی چند دقیقه یا چند ساعت در معرض بیش از ۵۰ ppm آن قرار بگیرد. افرادی که در معرض این گاز قرار می گیرند دچار سردرد و سردرگمی شده و سرانجام  دستگاه تنفسی آنها از کار می افتد. حتی قرار گرفتن در معرض سطح پایین این ماده طی هفته ها یا ماه ها می تواند عواقب مخربی برای حافظه و سلامت روان داشته باشد.

 کلیک کنید: خرید آمونیاک 25 درصد

•  آمونیاک

آمونیاک یک ماده رایج در پاک کننده های خانگی و صنعتی است و در دوزهای کوچک یا به شکل مایع تهدیدی چندانی ندارد. آمونیاک مایع هنگامی که در معرض اکسیژن قرار  می گیرد خطرناک می شود و به گاز آمونیاک تبدیل می کند.

شروع مسمومیت با آمونیاک سریعا فقط در عرض چند دقیقه انجام می شود. قربانیان در معرض خطر آبریزش بینی، تنگی نفس، قرمزی چشم و سوزش گلو را تجربه می کنند. در صورت ادامه قرار گرفتن در معرض، قربانیان ممکن است دچار سوختگی سیستم تنفسی و دستگاه گوارش شوند. بلع این ماده می تواند باعث ایجاد مشکلاتی در سیستم عصبی مرکزی و در نهایت منجر به فلج و مرگ شود.

•  کلر

این ترکیب اولین بار به عنوان سلاح کشتار جمعی در طول جنگ جهانی اول مورد استفاده قرار گرفت . اکنون کلر یکی از مهمترین مواد شیمیایی صنعت مدرن الکترونیک محسوب می شود. این  ماده نقش اساسی در ساخت تابلوهای مدار و نیمه هادی ها دارد و همچنان به عنوان عامل سفیدکننده مورد نظر برای صنعت کاغذسازی است.

کلر به ویژه در شکل گازی آن  در مقادیر بسیار پایین تر از سایر مواد شیمیایی صنعتی کشنده است. قربانیان تقریبا در معرض  ppm  ۱۵تحریک می شوند و در ppm 60نیز ممکن است آسیب تنفسی دائمی رخ دهد. گاز کلر در  ppm 1000کشنده می شود فرد فقط  در عرض چند دقیقه خواهد مرد.

• اسید هیدروکلریک

اسید هیدروکلریک یک ماده شیمیایی مهم در پردازش و ساخت فلزات، پارچه و لاستیک است. این ماده یکی از قویترین اسیدهای جهان است و ممکن است در سطوح بسیار کم قرار گرفتن در معرض آن باعث  آسیب دائمی شود.

قرار گرفتن کوتاه مدت در معرض اسید هیدروکلریک باعث سوزش چشم ها و سایر بافت های نرم می شود. اولین علامت هشدار دهنده اغلب سرفه شدید و مشکل در تنفس است. با افزایش طول مدت قرار گرفتن در معرض اسید هیدروکلریک قربانیان دچار خونریزی داخلی و نارسایی دستگاه گوارش شده و سرانجام  مرگ رخ می دهد.

• جیوه

جیوه نیز مانند سرب یکی دیگر از خطرناک ترین مواد شیمیایی است. در قدیم از آن در فرآیند ساخت کلاه استفاده می شد و بعدها مشخص شد کسانی که در معرض آن قرار دارند به تدریج دچار زوال عقل خواهند شد. جیوه در دمای اتاق مایع است و می تواند به راحتی تبخیر شود. اما نکته نگران کننده تر این است که جیوه می تواند به راحتی از طریق پوست جذب شود.

• آلومینیوم فسفید (قرص برنج)

آلومینیوم فسفید که در بین مردم به قرص برنج شناخته می شود، ماده ای بسیار کشنده که در کمتر از 10 دقیقه پس از مصرف با بزاق دهان واکنش می دهد. تمامی اعضای داخلی بدن را فاسد کرده و مرگ بسیار دردناکی را برای فرد مصرف کننده به دنبال دارد.

• عامل نارنجی

تترا کلرو دی بنزونوپی دیوکسین ماده اصلی کشنده موجود در عامل نارنجی است. عامل نارنجی در خلال جنگ ویتنام برای خلع سلاح کردن برخی از مناطق این کشور مورد استفاده قرار گرفته است. این ماده باعث ایجاد تغییرات شدید در نوزادان قبل از تولد می شود. همچنین ضایعات پوستی شدیدی را برای افرادی که در معرض آن قرار دارند به وجود می آورد.

• جوهر نمک

اسید هیدروکلریک که با نام عامیانه جوهر نمک در بین مردم شناخته می شود، یک ماده اولیه اصلی در تولیدات صنایع مختلف می باشد. در دسته بندی قوی ترین اسیدهای دنیا

اسید هیدروکلریک یک ماده شیمیایی مهم در پردازش و ساخت فلزات، پارچه و لاستیک است. این ماده یکی از قویترین اسیدهای جهان است و ممکن است در سطوح بسیار کم قرار گرفتن در معرض آن باعث  آسیب دائمی شود.

قرار گرفتن کوتاه مدت در معرض اسید هیدروکلریک باعث سوزش چشم ها و سایر بافت های نرم می شود. اولین علامت هشدار دهنده اغلب سرفه شدید و مشکل در تنفس است. با افزایش طول مدت قرار گرفتن در معرض اسید کلریدریک قربانیان دچار خونریزی داخلی و نارسایی دستگاه گوارش شده و سرانجام  مرگ رخ می دهد.

• هیدروژن پراکسید 

آب اکسیژنه محصولی که در غلظت های بسیار کم در تولید شوینده ها و همچنین در تولید دهانشویه ها مورد استفاده قرار می گیرد. ولی در صورتی که این ماده در خلوص بالای 70 درصد بکار گرفته شود در چشم بر هم زدنی منفجر خواهد شد. در غلظت های آزمایشگاهی بالاتر از 70 درصد با کوچکترین اشاره منفجر خواهد شد، بمب گذاران سال2005 متروی لندن ازهیدروژن پراکسید به عنوان ماده منفجره استفاده کرده و جان52 نفر را گرفتند.

• اسید سولفوریک

سولفوریک اسید که به سلطان اسیدهای جهان شهرت دارد، خطرناک ترین اسید در بین عموم می باشد. درصد خورندگی بسیار بالا این اسید در کمترین زمان ممکن به عمق بافت های بدن نفوذ می کند و صدمات جبران ناپذیری به جای می گذارد.

تا جایی استفاده غیر قانونی از این ماده منع قانونی دارد که در صورت اسید پاشی قانون مجازات بسیار سنگینی برای مجرم در نظر گرفته است.

• سیانور پتاسیم

سیانید پتاسیم یک ماده شیمیایی بسیار سمی است که در عرض چند دقیقه انسان را می کشد.  قربانیان این ماده شیمیایی امثال اوا براون، جوزف گوبلز، هاینریش هیملر، آلن تورینگ و بسیاری دیگر هستند. سیانید پتاسیم همچنین توسط آنتولوژیست های حرفه ای به عنوان عامل کشتار در  شیشه های جمع آوری نمونه های حشرات استفاده می شود.

• اسید فلوئوریدریک

فلور با قدرت بسیار بالای خورندگی به اسید شیشه خور شهرت دارد. این یک ترکیب به اصطلاح  interhalogen است که بی رنگ، بسیار خورنده و یک ماده شیمیایی بسیار واکنش پذیر است.

این ماده عمدتا به عنوان سوخت موشک مورد استفاده قرار می گیرد و فقط در ظروف فلزی حاوی فلورین قابل ذخیره است. هنگامی که این ماده شیمیایی خطرناک با آب در تماس قرار می گیرد منجر به واکنش بسیار انفجاری خواهد شد.

• گاز مونو اکسید کربن

این گاز بی رنگ و بی بو اگرچه بیشتر اوقات با نشت در خانه جان افراد را می گیرد اما مونو اکسید کربن در فضاهای صنعتی محصور نیز یک مشکل جدی است. مونو اکسید کربن محصول طبیعی موتورهای احتراق داخلی است، همانطور که در بعضی از لیفتراک ها یا وسایل نقلیه حمل و نقل داخل یک کارخانه نیز مشاهده می شود و برای انسان عملا غیر قابل کشف است.

مسمومیت با مونواکسید کربن زمانی رخ می دهد که شخصی در طی چند دقیقه یا چند ساعت در معرض بیش از ۵۰ ppm آن قرار بگیرد. افرادی که در معرض این گاز قرار می گیرند دچار سردرد و سردرگمی شده و سرانجام  دستگاه تنفسی آنها از کار می افتد.

• سولفید هیدروژن

سولفید هیدروژن گازی است بی رنگ، سمی و آتش‌گیر که بوی آن شبیه به بوی تخم مرغ فاسد است. استنشاق بیش از حد این گاز سبب به کما رفتن و مرگ می‌شود.

• باتراچو

 سم باتراچو قوی‌ترین سم غیرپپتیدی است. سم معروف قورباغه‌های زهرآگین با استفاده از این ماده ساخته می شود. تا به امروز هیچ پادزهری برای این سم ساخته نشده است.

• استریکنین

استرکنین سمی بسیار قوی است که اندازه ۰٫۱۶ میلیگرم آن بر کیلوگرم واحد وزن موش و ۱ تا ۲ میلیگرم آن بر کیلوگرم واحد وزن انسان کشنده سریع است. آلکالوئیدی بی رنگ و کریستالی است که به عنوان آفت‌کش استفاده می‌شود. استرکنین باعث تشنج عضلانی و در نهایت مرگ از طریق خفگی یا خستگی محض می‌شود.

• اتیلن گلایکول

این ماده در ضد یخ ماشین شما هم هست. ارزان است و به شدت ساده به نظر می رسد. سطح سمیت میانه ای دارد، با این حال مزه شیرین آن می تواند سبب شود فرد در خوردن آن افراط کند و در نتیجه اتیلن گلایکول بر اثر متابولیسم به ماده خطرناک تر اگزالیک اسید تبدیل شود.

این ماده را از دسترس حیوانات دور نگه دارید چون ممکن است آن را با منبع غذا اشتباه بگیرند.

در صورت خوردن مقدار زیادی اتیلن گلایکول مرگ به آرامی رخ می دهد و اندام بدن به صورت سیستماتیک و در عرض یک بازه ۷۲ ساعته از رده خارج می شوند. راه درمان تجویز الکل خوراکی (اتیل الکل) است چون الکل با اتیلن گلایکول برای جذب شدن در بدن رقابت خواهد کرد و جلوی جذب آن را خواهد گرفت.

• نابون

یکی از نخستین عامل های اعصاب شناخته شده است،این ماده که بوی میوه میدهد به شکل مه در جایی پاشیده شده وسبب تشنج وفلج شدن می شود. نابون خیلی کشنده نیست اما موفقیت این ماده شیمیایی درجنگ به پیدایش سموم خطرناک تری نظیر ریسین و دومان منجر شده است، سربازان عراقی در آخرین روزهای جنگ ایران و عراق از این ماده برای کشتن هزاران ایرانی استفاده کردند.

• لوله باز کن ها

این دسته از محصولات جهت شست و شوی مجاری لوله ها از رسوبات و باز کردن گرفتگی ها برای مسیرهای دور از دسترس استفاده می شوند. سدیم هیدروکسید و اسید سولفوریک از جمله مواد به کار رفته در این ترکیبات هستند.

این مواد به سبب خاصیت بازی و اسیدی که دارند، در تماس با پوست سبب سوختگی و تماس با چشم ممکن است سبب از دست دادن بینایی شوند. بنابراین هنگام استفاده ترجیحا باید از دستکش های مقاوم صنعتی برای جلوگیری از آسیب احتمالی استفاده کرد.

• باتراکوتوکسین

باترراکوتوکسین قدرتمندترین سم غیر پپتیدی است که بشر تا به امروز کشف کرده. این ماده برای اولین بار در یک نوع وزغ خاص دیده شد. این حیوان برای مقابله با دشمنان خود، دارت‌های زهرآگین پرتاب می‌کند.

باتراکوتوکسین یک آلکالوئید استروئیدی به شمار می‌رود که مسمومیت قلبی-عروقی و همچنین عصبی در فرد قربانی به دنبال دارد. در زمان نگارش این یادداشت هنوز فردی نتوانسته پادزهری برای مقابله با این سم بیابد. نکته جالب اینجاست این نوع وزغ به خودی خود توانایی تولید این سم مهلک را نداشته و بنا به دلایلی همچنان نامعلوم به واسطه تغذیه کفش دوزک‌ها می‌تواند قابلیت ترشح سم را به نوعی به دست بیاورد.

• هیدروژن سلنید

سلنید هیدروژن یک ترکیب معدنی با فرمول شیمیایی H2Se می باشد. H2Se یک گاز بی رنگ و قابل اشتعال در شرایط استاندارد است که یکی از سمی ترین ترکیبات سلنیوم است که بوی بسیار تحریک کننده ای شبیه بوی ترب پوسیده یا نشت گاز دارد، اما در غلظت های بالاتر بوی تخم مرغ فاسد می دهد.

• تترا اتیل پیروفسفات

تترااتیل پیروفسفات با نام اختصاری TEPP یک ترکیب ارگانوفسفره با فرمول شیمیایی [(C2H5O)2P(O)]2 می باشد که روغنی بی رنگ است و در دمای اتاق جامد می شود.

• سولفید هیدروژن  H2S

سولفید هیدروژن گازی بی رنگ و بسیار قابل احتراق است. این گاز با نام گاز فاضلاب نیز شناخته می شود. در مقادیر کم، بویی مشابه با تخم مرغ فاسد دارد. اما در غلظت های بالاتر، بوی گاز ممکن است اصلا تشخیص داده نشود، زیرا سولفید هیدروژن می تواند اعصاب بویایی را فلج کند و حس بویایی را از بین ببرد. این گاز طی فرایندهایی نظیر استخراج معادن، تولید خمیر و کاغذ، پالایش نفت و گاز و سایر فرآیندهای صنعتی تولید می شود. همچنین این گاز به طور طبیعی در مکان هایی مانند چاه های گاز طبیعی، آتشفشان ها، چاله های کمپوست و فاضلاب نیز خارج می شوند.

کار در محیط های کوچکی که احتمال وجود کمی از این گاز وجود دارد، می تواند بسیار خطرناک باشد. با توجه به اینکه افراد چقدر و برای چه مدت این گاز را استنشاق کرده اند،‌ اثرات مختلفی در سلامت افراد می گذارد. این اثرات ممکن است از سوزش چشم یا سردرد، حالت تهوع،‌ لرزش و سرفه شروع شود و در موارد بسیار جدی تر ممکن است منجر به کما و مرگ و میر گردد.

•  دی اکسید گوگرد  SO2

دی اکسید گوگرد گازی بی رنگ و به شدت خطرناک است. این گاز زمانی تشکیل می شود که گوگرد و مواد حاوی گوگرد مانند نفت و زغال سنگ سوزانده شوند. زمانی که این گاز در آب

حل می شود، باعث تشکیل اسید سولفوریک می گردد که همراه با اکسید های نیتروژن از علل مهم باران اسیدی است.

این گاز در مناطق صنعتی و نزدیک نیروگاه ها یافت می شوند. دی اکسید گوگرد در زمینه تصفیه آب و برای جابه جایی کلر اضافی کاربرد دارد. همچنین به دلیل خاصیت استریل کنندگی

آن در فراوری های مواد غذایی نیز مورد استفاده قرار می گیرند. وزن دی اکسید گوگرد تقریبا دو برابر هوا است، به همین خاطر، در کف مکان هایی که احتمال نشت این گاز وجود دارد،

حسگرهایی قرار می دهند که در زمان هایی که این گاز نشت پیدا می کند،‌ به افراد هشدار های لازم را دهد.

این گاز می تواند باعث بروز مشکلات تنفسی، مشکلات چشمی و پوستی شود. همینطور می تواند عوارض گوارشی مانند تهوع و دردهای شکمی را به دنبال داشته باشد. در صورت قرارگیری طولانی مدت،‌

این گاز می تواند باعث ابتلا افراد به برونشیت شود. با توجه به این که این گاز سنگین تر از هواست، در صورت ورود

مقدار زیادی از آن به دستگاه تنفسی،‌ می تواند منجر به خفگی یا حتی مرگ شود.

• اتانول

همان طور که می دانید اتانول (Ethanol) نوعی الکل است که به عنوان حلال و ضدعفونی کننده در همه جا یافت می شود. این ماده به راحتی از طریق ریه ها و دستگاه گوارش جذب می شود و باعث فشار به سیستم عصبی مرکزی نیز خواهد شد. همچنین بسیار قابل اشتعال است. به همین دلیل هنگام ضدعفونی کردن وسایل در آزمایشگاه با اتانول، باید بسیار با احتیاط عمل کنید.

• نیتروژن مایع

نیتروژن مایع (Liquid Nitrogen) به عنوان یک ماده برودتی می تواند باعث سوختگی وحشتناک و آسیب های بافتی شود. علاوه بر این، هنگامی که این ماده به بخار تبدیل شود، خطر خفگی در مکان های بدون تهویه و انفجار را نیز خواهد داشت.

• سدیم دودسیل (لوریل) سولفات

غلظت های پایین سدیم دودسیل سولفات با نام تجاری SDS در لوازم آرایشی و انواع خمیر دندان استفاده می شود. این ماده یکی از اجزای ژل های پروتئینی می باشد که نسبتا کم تر سمی است. غلظت های بیشتر از 10 درصد از آن می تواند باعث خوردگی پوست شود.

نتیجه گیری

بهتر است با توجه به گسترگی و در دسترس بودن انواع شیمیایی حتی در منازل به عنوان مواد تمیز کننده، شوینده و... تا جایی که توانایی داریم در مورد این مستئل تحقیق کرده و به خوبی آنها را بشناسیم و علائم اختصاری و نشان آنها را به خوبی یادبگیریم تا هرگز در صورت مواجه با این مدل مواد شیمیایی خطرناک آسیبی به ما وارد نشود. همچنین بتوانیم در موارد ضروری کمک رسان اطرافیانمان باشیم.